Evin Perde Ölçüsü Nasıl Alınır? Toplumun Görünmeyen Ölçülerine Sosyolojik Bir Bakış
Bir Araştırmacının Gözünden: Ölçmek, Anlamak ve Yeniden Kurmak
Bir evin penceresine perde seçmek… Basit bir eylem gibi görünür ama aslında toplumsal yapının, kültürel normların ve aile içi rollerin sessiz bir yansımasıdır. Sabah kahvemi içerken bir ev hanımının “Evin perde ölçüsünü nasıl alacağım?” sorusuna verdiği yanıtı duydum: “Kocam metreyi tutsun, ben ne kadar sarkacağını bilirim.” İşte tam o anda düşündüm: Bu sadece bir ölçü alma değil, toplumsal cinsiyet rollerinin evin içinde nasıl örüldüğünün bir metaforuydu.
Perde ölçüsü almak, bir pencerenin sınırlarını belirlemek kadar, toplumsal sınırların nasıl çizildiğini anlamakla da ilgilidir. Çünkü her ev, küçük bir toplumdur; her perde, mahremiyetin, estetiğin ve toplumsal rollerin bir simgesidir.
Toplumsal Normların Gölgesinde Bir Ölçü: Perdeler ve Mahremiyet
Toplumsal normlar, evin estetik düzenini olduğu kadar sınırlarını da belirler. Türkiye’de perdeler yalnızca süs değildir; aynı zamanda “dışarıyı ne kadar içeri alacağımızın” kararını verir. Mahalle kültürünün hâkim olduğu bölgelerde, kalın tüller ve fon perdeler, hem estetik hem de mahremiyetin sembolüdür. “Evin içi görünmesin” söylemi, aslında kültürel bir korunma refleksidir.
Dolayısıyla “evin perde ölçüsünü almak” yalnızca teknik bir işlem değil, toplumsal bir denge kurmaktır: dış dünya ile iç dünyanın sınırlarını ölçmek.
Kimi zaman bu sınır, kadının el emeğiyle diktiği bir perdeyle kurulur; kimi zaman da erkeğin “sağlam olsun” diyerek seçtiği ray sistemiyle. Her iki durumda da perde, toplumun kadına ve erkeğe yüklediği rollerin bir aynasıdır.
Erkeklerin Yapısal İşlevi: Ölçüyü Tutan Eller
Sosyolojik açıdan erkeklerin yapısal işlevlere yönelimi, toplumsal iş bölümünün köklerinden beslenir. Erkek, çoğu zaman evin “ölçüsünü alan”, “yapısal sınırları çizen” kişi olarak konumlanır.
“Perde ölçüsünü ben alırım, sen desenini seç” cümlesi, modern evlerde dahi sıkça duyulan bir ifadedir. Bu cümledeki iş bölümü, toplumsal rollerin pratikteki yansımasıdır.
Erkek, evin fiziki düzenini — metre, duvar, çivi, ray — gibi somut unsurlarla temsil eder. Bu, toplumsal olarak erkekliğe atfedilen yapısal, teknik ve mantıksal yönün bir yansımasıdır. Antropolojik açıdan bakıldığında, bu davranış biçimi avcı-toplayıcı dönemlerden bugüne taşınan “yapıyı kuran” erkek figürünün modern izdüşümüdür.
Yani erkek için perde ölçüsü almak, yalnızca bir dekorasyon işi değil, “evin düzenini kurma” eylemidir.
Kadınların İlişkisel Alanı: Estetik, Duygu ve Anlam Katmanları
Kadınların ev içindeki rollerine baktığımızda, onların daha çok ilişkisel bağları ve duygusal atmosferi yönettikleri görülür. Kadın, perdenin dokusunu, desenini, rengine yansıyan duyguyu seçer. “Bu perde odaya huzur verir” derken aslında o sadece bir renk seçmez; evin duygusal iklimini belirler.
Toplumsal cinsiyet literatüründe bu fark, “yapısal işlev” ile “ilişkisel işlev” ayrımı olarak ele alınır. Erkek düzeni kurar; kadın o düzenin içinde anlamı yaratır.
Evde perde ölçüsü almak bu iki işlevin kesişimidir. Kadın, estetik tercihiyle duygusal bir alan yaratırken, erkek o alanın fiziksel sınırlarını belirler. Böylece perde, hem işbirliğinin hem de toplumsal rollerin sessiz bir uzlaşma nesnesi olur.
Kültürel Pratik Olarak Perde: Kimlik, Statü ve Görünürlük
Perde, sosyolojik olarak statü göstergesi olma işlevi de taşır. Mahallede “yeni perde taktırmışlar” ifadesi, ekonomik refahın ya da sosyal statü değişiminin bir göstergesi olabilir.
Kırsal kesimlerde gösterişli tüller “saygınlık” ile özdeşleştirilirken, kent merkezlerinde sade stor perdeler “modernlik” ve “minimal yaşam”ın sembolüdür. Yani perde ölçüsü, yalnızca camın genişliğini değil, bireyin toplumdaki konumunu da ölçer.
Kültürel pratiklerin bu denli iç içe geçtiği ev ortamında, perde seçimi ve ölçüsü aynı zamanda kimlik ifadesidir. Kimileri için perde “gizlenmek”, kimileri içinse “kendini göstermek” anlamına gelir.
Bu açıdan, evin perde ölçüsünü almak, aslında “toplumun ölçüsünü almak” gibidir.
Sonuç: Ölçüyü Kim Alırsa Alsın, Anlamı Birlikte Kurarız
“Evin perde ölçüsü nasıl alınır?” sorusu, yalnızca pratik bir yanıt gerektirmez; toplumsal bir çözümleme de ister. Çünkü her ölçü, bir değer yargısını, bir normu, bir ilişki biçimini içerir.
Erkek metreyi tutarken, kadın desen seçer; biri evi kurar, diğeri evi yaşanır kılar. Bu işbirliği, toplumsal yapının en küçük birimi olan ailede dengenin nasıl kurulduğunu gösterir.
Okuyucuya Sosyolojik Bir Davet
Senin evinde perde ölçüsünü kim alıyor?
Bu küçük eylemde kim karar veriyor, kim uyguluyor?
Belki de bu sorular, sadece evin perdelerine değil, evin içindeki görünmez ilişkilere de ışık tutabilir.
Bir düşün: ölçü almak, belki de birlikte yaşamayı ölçmenin en sade hâlidir.