9 Şubat kandil mi? “Takvim turizmi”ne kapılmadan gerçeği konuşalım

Kısa cevap: “9 Şubat kandil mi?” sorusunun cevabı yıla göre değişir. Örneğin 2025 ve 2024’te 9 Şubat kandil değil. Detaylar ve nedenleri aşağıda.

İtiraf edelim: Her yıl aynı kısır döngü. “9 Şubat kandil mi?”, “Bu akşam kandil mi?”, “Kandil mesajları hazır mı?”… Dinin en özel gecelerini, Google’a yazıp ilk çıkan linke tıklayarak öğrenmeye çalışan bir ülkeye dönüştük. Peki gerçekten meselemiz tarih mi, yoksa hafızamızla beraber anlamı da takvime mi emanet ettik? Gelin, bu alışkanlığı masaya yatıralım; çünkü bu soru göründüğünden çok daha fazla şeyi açık ediyor.

9 Şubat kandil mi? (2025, 2024 ve genel kural)

2025’te 9 Şubat kandil değil. 2025 yılı resmi dini günler listesinde Regaip Kandili 2 Ocak Perşembe, Miraç Kandili 26 Ocak Pazar, Berat Kandili ise 13 Şubat Perşembe gecesi olarak yer alıyor. Yani 9 Şubat, kandil tarihlerinin arasında. Bu bilgi, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2025 “Dini Günler Listesi” sayfasında açıkça görülüyor. :contentReference[oaicite:0]{index=0}

2024’te de 9 Şubat kandil değildi. O yıl miraç 6 Şubat Salı gecesine, berat ise 24 Şubat Cumartesi gecesine denk geldi. Yani 9 Şubat o yıl da herhangi bir kandil gecesi değildi. Bu tarihler de Diyanet’in 2024 listesinde net biçimde yer alıyor. :contentReference[oaicite:1]{index=1}

Genel kural şu: Kandil geceleri Hicrî kamerî takvime göre belirlenir; kamerî yıl miladî yıla göre her sene 10-11 gün öne kayar. Bu yüzden “9 Şubat kandil mi?” gibi sabit gün soruları çoğu zaman anlamsızdır; cevabı yıl değiştikçe değişir. (Diyanet, Hicrî yılın miladîye göre her yıl 10-11 gün önce başladığını resmen açıklar.) :contentReference[oaicite:2]{index=2}

“Kandil mi, değil mi?” sorusunun sakladığı konfor alanı

Provokatif bir soru: İbadetin takvimini mi merak ediyoruz, yoksa takvim bahane edilip içimiz rahatlatılsın mı istiyoruz? Kandiller; Regaip, Miraç, Berat, Kadir ve Mevlid gibi gecelerdir. Bu gecelerin özünü, yani hatırlama, tefekkür ve dönüş çağrısını kaçırıp “bugün mü, yarın mı?”ya indirgediğimizde meseleyi bir “takvim turizmi”ne çeviriyoruz. Sorunun kolay ama eksik cevabı ilgi çekiyor; zor ama hakkaniyetli cevap ise anlamı geri çağırıyor.

Kim karar veriyor? Diyanet takvimi, yerel hilal gözlemi ve 1 günlük sapmalar

Türkiye’de pratik olarak referans alınan takvim Diyanet’in hesaplamalarıdır. Resmî liste, kandil gecelerini miladî tarihe karşılıklarıyla yayınlar; bu yüzden güvenilir ana kaynak budur. (2025 ve 2024 sayfalarına yukarıda atıf yaptım.) Bununla birlikte bazı ülkeler/ekoller yerel hilal gözlemine göre hareket edebilir; bu da nadiren 1 günlük fark doğurabilir. Fakat bu ihtimal, “9 Şubat” gibi sabit bir güne yapışıp kalmayı meşrulaştırmaz; yıl bilgisini sormadan cevap aramak yine hatalıdır. (Diyanet’in takvim sayfaları ve hesaplama yaklaşımı bu standardın temelidir.) :contentReference[oaicite:3]{index=3}

2025 özelinde: “9 Şubat kandil mi?” Neden değil?

Çünkü 2025’te üç aylar 1 Ocak’ta başladı; Regaip 2 Ocak, Miraç 26 Ocak, Berat 13 Şubat gecesi idrak ediliyor. Dolayısıyla 9 Şubat, beratın hemen öncesindeki bir tarih olarak kalıyor. Bu sıralama, Diyanet’in 2025 dini günler listesinde açıkça satır satır yer alıyor. :contentReference[oaicite:4]{index=4}

2024’e hızlı bakış: “Geçen yıl 9 Şubat’tı galiba?”

Hayır. 2024’te miraç 6 Şubat’a, berat 24 Şubat’a denk gelmişti. Demek ki “9 Şubat kandil” algısı, çoğunlukla sosyal medya paylaşımlarından yayılan kulaktan dolma bir bilgi. Resmî listeye bir kez bakınca yanılgı anında çözülüyor. :contentReference[oaicite:5]{index=5}

Yanlış sorudan doğru cevaba: Nasıl sormalıyız?

Şu sorular daha anlamlı ve doğru sonuç üretir:

• “2025’te kandiller hangi tarihlere denk geliyor?” (Yıl belirtmek şart.) :contentReference[oaicite:6]{index=6}
• “Bu yıl Berat Kandili ne zaman?” (Spesifik geceyi hedeflemek daha net.) :contentReference[oaicite:7]{index=7}
• “Neden tarihler her yıl değişiyor?” (Hicrî takvimin kayması cevabı verir.) :contentReference[oaicite:8]{index=8}

Medya ve markalara küçük bir sitem: “Kandil mi?” başlıkları kime yarıyor?

Her sene, “Bu akşam kandil mi?” başlığıyla tıklama avcılığı yapan içerikler ortalığı kaplıyor. Anlam yerine gündem yaratan bu dil, önemli geceleri bildirimlerle tüketilen “kampanya zamanlarına” çeviriyor. Provokatif soru: Gerçekten bir geceye saygı duymanın yolu, onu “trend”e çevirmek mi; yoksa o geceyi neden önemli kıldığını kavramak mı?

Pratik rehber: Bir daha asla “9 Şubat kandil mi?” diye sormamak için

1. Önce yılı netleştir. Hicrî takvim her sene 10-11 gün öne kayar; sabit miladî güne güvenme. :contentReference[oaicite:9]{index=9}
2. Kaynağı kontrol et. Diyanet’in “Dini Günler Listesi” sayfaları, Türkiye için resmî referanstır. 2025 ve 2024 listelerine göz atmak 30 saniyeni alır. :contentReference[oaicite:10]{index=10}
3. “Gecenin gecesi” kuralını unutma. Kandiller akşam ezanıyla başlar; “tarih” denilen şey aslında geceye girilen gündür. (Resmî listeler miladî karşılığıyla bunu zaten kapsar.) :contentReference[oaicite:11]{index=11}
4. Takvimi araç, amacı amaç tut. Tarih doğru olsa bile niçin idrak ettiğini unuttuğun an, takvim doğru, anlam eksik kalır.

Son söz: Takvimi ezberlemek değil, anlamı sahiplenmek

“9 Şubat kandil mi?” sorusu, bizi takvim bağımlılığımızla yüzleştiriyor. Cevap “evet” de olabilir, “hayır” da — ama yalnızca belirli bir yıl için. O yüzden bu yıl için doğru soruyu soralım, kaynağa bakalım, tartışmayı “tarih doğru mu?”dan çıkarıp “Ben bu gece neyi hatırlıyorum, neyi değiştiriyorum?”a taşıyalım. Çünkü kandilin asıl ışığı, takvimdeki hücrede değil; zihinde ve dilde yanıyor.

::contentReference[oaicite:12]{index=12}